به نقل از «ایمنا»

واکاوی شفافیت در فرآیند انتخابات

تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۱۰۶۴۷

شفافیت انتخاباتی یکی از مهمترین مؤلفه‌های شفافیت پارلمانی محسوب می‌شود که شاخص‌های مختلفی را در بخش‌های سه‌گانه نامزدهای انتخاباتی، هزینه‌های انتخاباتی و فرآیندهای انتخاباتی دارا می‌باشد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، اصل شفافیت از مهم‌ترین اصولی است که بسیاری از نظام‌های سیاسی سعی خود را بر آن داشته‌اند تا با تدابیر حقوقی لازم، زمینه را برای اِعمال همیشگی آن در جامعه فراهم سازند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شفافیت به معنای ارائه حق اطلاعاتی مردم است. ارائه اطلاعات مناسب، در زمان و قالب مناسب، با کیفیت مناسب، در محل مناسب و برای مخاطب مناسب، شفافیت را محقق می‌سازد. در گذشته دسترسی به اطلاعات مترادف شفافیت بود، اما امروزه استفاده پذیری اطلاعات با رعایت دقت‌های حقوقی و فنی مصداق آن است.

شفافیت پارلمانی یکی از زیرشاخه‌های شفافیت سیاسی و حاکمیتی است، که علاوه بر تحقق حق ذاتی مردم در کسب آگاهی و نظارت بر کارگزاران حکومتی، سبب افزایش سرمایه‌ی اجتماعی این نهاد و در نتیجه، افزایش مشارکت مردم در انجام وظایف پارلمانی و کمک به پارلمان خواهد شد.

شفافیت انتخاباتی یکی از مهمترین مؤلفه‌های شفافیت پارلمانی محسوب می‌شود که شاخص‌های مختلفی را در بخش‌های سه‌گانه نامزدهای انتخاباتی، هزینه‌های انتخاباتی و فرآیندهای انتخاباتی دارا می‌باشد.

شفافیت در بخش‌های مذکور از عوامل بسیار مهم در شکل‌گیری یک انتخابات سالم و انتخاب افراد اصلح برای نشستن بر صندلی‌های مجلس است، چرا که شفافیت در شاخص‌های مربوط به بخش نامزدهای انتخاباتی زمینه‌ی لازم برای شناخت درست افراد توسط مردم را فراهم می‌آورد و شفافیت در بخش هزینه‌های انتخاباتی و نحوه‌ی تأمین و مصرف این هزینه‌ها از شکل‌گیری فضای ناسالم انتخاباتی و کج رفتاری‌هایی همچون خرید رأی و … جلوگیری به عمل می‌آورد. شفافیت در بخش فرآیندهای انتخاباتی هم منجر به سلامت بیشتر انتخابات و افزایش اعتماد مردم به این فرآیند می‌شود که با توجه به مطالعات موجود در حوزه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی مجلس شورای اسلامی در کشور، ضروری به نظر می‌آید.

در حال حاضر بسیاری از مؤلفه‌ها و شاخص‌های مذکور در حوزه‌ی شفافیت انتخابات در بسیاری از کشورهای دنیا عملیاتی شده است و آثار مثبت آن تجربه شده و قابل ارزیابی است. متأسفانه در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در ایران در حال حاضر به موضوع شفافیت انتخاباتی کمتر توجه شده است، در حالی که این مهم می‌تواند بسیاری از مشکلات موجود در زمینه‌ی انتخابات در کشور را مرتفع کند و تأثیر به سزایی در شکل‌گیری مجلسی مطلوب‌تر و کارآمدتر بگذارد.

بنابراین با توجه به لزوم تلاش در ایجاد و تقویت حکمرانی مطلوب و گسترش شفافیت به عنوان یکی از اصول مترقی این نوع نظام حکمرانی، شایسته است نمایندگان محترم و داوطلبان نمایندگی اطلاعات مربوط به سوابق کاری و محل‌های تأمین هزینه کرد مالی خود در عرصه انتخابات و سقف هزینه‌های انتخاباتی و دیگر شاخص‌های شفافیت را از پیش معین نموده و در معرض آگاهی عموم افراد جامعه قرار دهند و برای ارائه این اطلاعات و همچنین شفافیت فرآیندهای انتخاباتی تمهیداتی در قانون انتخابات در نظر بگیرند.

این اقدام به طور قطع در انتخاب آگاهانه مردم و شناخت بهتر داوطلبان و گزینش نمایندگانی متعهدتر و متخصص‌تر مؤثر خواهد افتاد و شکل‌گیری مجلسی با شاخصه‌ها و معیارهای در تراز انقلاب اسلامی را آسان‌تر خواهد کرد.

لازمه حضور افراد شایسته در مجلس، برگزاری انتخاباتی سالم و کارآمد است. در حال حاضر در انتخابات مجلس شورای اسلامی مشکلاتی نظیر شکل‌گیری فضای انتخاباتی ناسالم، هزینه‌های نامتعارف تبلیغاتی، عدم اعتماد برخی مردم به فرآیندهای انتخاباتی، عدم امکان شناخت درست داوطلبان نمایندگی، خرید رأی و… وجود دارند. یکی از مؤثرترین، کم هزینه ترین و آسان‌ترین روش‌ها برای حل این مشکلات ایجاد شفافیت در بخش‌های مختلف انتخابات است.

با آغاز فصل انتخابات در کشور، نامزدها برای به دست آوردن کرسی‌های مجلس با هم به رقابت می‌پردازند این رقابت‌ها نیازمند تبلیغات انتخاباتی و در نتیجه پول و منابع مالی است. هر نامزد انتخاباتی از راه‌های مختلفی اقدام به تأمین هزینه‌های انتخاباتی کرده و تلاش می‌کند تا بتواند با جمع‌آوری هرچه بیشتر سرمایه، تبلیغات بیشتر و موثرتری داشته باشند. بنابراین پول را از انتخابات نمی‌توان حذف کرد. از طرف دیگر اخذ پول بر روند تصمیمات و فعالیت‌های نماینده در آینده اثر گذار خواهد بود و آنها به جای اهداف ملی، به دنبال تأمین منافع جناح‌ها و افراد خاص خواهند رفت.

با شفاف شدن منابع مالی و ترکیب هزینه‌ای آنها، مردم از حامیان اصلی هر نامزد یا حزب مطلع می‌شوند به علاوه شفافیت منابع و مصارف انتخاباتی علاوه بر ایجاد فشار اجتماعی برای کاهش هزینه‌ها، مانعی جدی برای ورود پول‌های کثیف به انتخابات است. مشخص شدن حامیان اصلی که به احتمال قوی جهت‌گیری مجلس آینده را تعیین می‌کنند و نیز ایجاد پایگاه داده‌ای قوی و کم هزینه که امکان اعمال سیاست‌های مختلف را در بحث هزینه‌های انتخاباتی به دولت می‌دهد از مزایای دیگر شفافیت منابع و مصارف انتخاباتی است. از طرفی مشخص شدن محل هزینه کرد منابع انتخاباتی جمع‌آوری شده برای هر نامزد، امکان انحراف این منابع را به سمت خرید رأی به حداقل خواهند رساند.

یکی از مواردی که همواره زمینه‌ی نارضایتی مردم از مسئولین را فراهم می‌کند، عدم پیگیری و تحقق وعده‌های انتخاباتی است. متأسفانه در کشور ما به دلیل عدم شناخت دقیق مردم از حوزه‌ی اختیارات افراد در مسئولیت‌های مختلف از جمله نمایندگی مجلس، اکثر اوقات در تبلیغات انتخاباتی وعده‌هایی مطرح می‌شود که یا تحقق آنها در حوزه‌ی اختیارات فرد نیست و یا اجرای آن وعده با وضعیت کشور مطابقت نداشته و عملاً امکان پذیر نیست.

در بسیاری از موارد نیز وعده‌های انتخاباتی صرفاً کارکرد تبلیغاتی داشته و بعد از انتخابات به دست فراموشی سپرده می‌شوند؛ این در حالیست که مردم با توجه به آن وعده‌ها به کاندیدای مورد نظر رأی داده و وی را برای تحقق آن وعده‌ها برگزیده‌اند، عدم تحقق آنها موجب سرخوردگی و احساس شکست در مردم و کاهش سرمایه اجتماعی نظام می‌شود.

لذا لزوم ثبت و اعلام عمومی وعده‌های انتخاباتی غیر قابل انکار است. بنابراین لازم است همزمان با آغاز تبلیغات نامزدها، سامانه‌ای برخط ایجاد شود تا تمام وعده‌های نامزد مورد نظر ثبت شود و در انظار عموم مردم و صاحبنظران قرار گیرد. همچنین نیاز است برای دادن وعده‌هایی که خارج از حیطه و توان نمایندگان مجلس است، جرم انگاری صورت گرفته و مجازات‌های متناسبی برای این افراد در نظر گرفته شود.

نامزدها موضع‌گیری کلی می‌کنند. اقتصاد باید بهبود پیدا کند، اشتغال باید افزایش یابد، تولید بهتر شود، ارتباط با بقیه کشورها خوب شود. هیچ‌کس این مواضع را رد نمی‌کند چون موضع مشترکی است. فرد باید توضیح دهد که دقیقاً چه موضعی دارد. به‌طور کلی نامزدها باید در طول حیات سیاسی خود نسبت به مسائل مهم مختلف، مواضع خود را بیان کنند.

مردم باید بتوانند با شناخت کامل در انتخابات شرکت کنند و آگاهانه رأی خود را به نامزد اصلح بدهند. امری که در بند ۸ سیاست‌های کلی انتخابات ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری نیز مورد اشاره قرار گرفته است: «ترویج هنجارهای انتخاباتی و نهادینه کردن آن ارتقا سطح شناخت و آگاهی و آموزش‌های عمومی».

نقش گزارشگران و سوت زنان:

برای ایجاد نظارت مستمر در راستای پیشگیری از تخلفات با توجه به گستره‌ی انتخابات در یک نگاه باید سازمان‌های عریض و طویلی تشکیل شوند و بودجه بسیار زیادی به آنها تخصیص داده شود تا این وظیفه را انجام دهند که در عمل این کار نه تنها غیرمعقول است بلکه چنین ساختارهایی خود بستر تخلفات و فسادهای جدیدی می‌شوند که باید سازمان دیگری ایجاد شود تا بر آن نظارت داشته باشد و این چرخه‌ی معیوب تکثیر سازمان‌های ناظر تا بی نهایت ادامه خواهد یافت. راه حل آسان، اجرایی و مؤثر برای پیشگیری از تخلفات، ایجاد بسترهای مناسب برای مشارکت مردم در بخش نظارت و حمایت از سوت زنی و گزارشگری تخلف است.

مسائل ناظر به فرآیندهای انتخاباتی:

رعایت اصول بی طرفی در انجام انتخابات یکی از مؤلفه‌های مهم برگزاری انتخابات سالم و از عوامل افزایش سرمایه اجتماعی نظام خواهد بود. امری که بارها توسط مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته است. «من می‌خواهم سفارش کنم که مسئولان کشور مراقب باشند احترام انتخابات را نگهدارند. هم مجلس، هم دولت، هم قوه قضائیه، احترام انتخابات را نگهدارند. اگر کسی به انحای مختلف دخالت کند، هیچ روا نیست، جایز نیست. باید مردم بر طبق روال قانونی ببینند، تشخیص بدهند، بشناسند و انتخابات انجام بگیرد».

مقام معظم رهبری در بند یازدهم سیاست‌های کلی انتخابات به اهمیت شفافیت فرآیندهای انتخاباتی اشاره کرده‌اند. متن این بند بدین شرح است «جلب مشارکت حداکثری و تأمین حقوق داوطلبان، تعیین سازوکارهای شفاف و اطمینان بخش، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در جهت حداکثر سازی شفافیت، سرعت و سلامت در اخذ و شمارش آرا و اعلام نتایج».

وجود سامانه‌هایی که بتوانند به صورت برخط نتایج رأی‌گیری را به تفکیک شعب رأی‌گیری و حوزه‌های انتخابیه نشان دهند، تا حد زیادی مانع از تخلفات انتخاباتی شده و به سلامت آن کمک می‌کند. همچنین وجود چنین سامانه‌ای امکان نظارت عموم مردم، احزاب، رسانه‌ها و تشکل‌ها را فراهم می‌سازد تا از این طریق اعتماد عمومی به روند برگزاری انتخابات جلب گردد. البته محدودیت قوانین موجود حتماً بایستی توجه شود.

در زمینه‌ی شفافیت فرآیندهای انتخاباتی پیشنهاد استفاده از دوربین در کشف و پیشگیری از فساد بسیار کارآمد است. البته الزامات و ضوابطی برای استفاده از دوربین در مورد حریم خصوصی و … وجود دارد که باید رعایت گردد. در این مورد می‌توان شعب اخذ رأی را به دوربین مجهز کرد و به صورت زنده امکان پخش شمارش آرا و دانلود آنها تا مدتی معلوم فراهم باشد.

در واقع وجود سامانه‌هایی که بتوانند به صورت برخط نتایج رأی‌گیری را به تفکیک شعب رأی‌گیری و حوزه‌های انتخابیه نشان دهند، تا حد زیادی مانع از تخلفات انتخاباتی شده و به سلامت آن کمک می‌کند. همچنین وجود چنین سامانه‌ای امکان نظارت عموم مردم، احزاب، رسانه‌ها و تشکل‌ها را فراهم می‌سازد تا از این طریق اعتماد عمومی به روند برگزاری انتخابات جلب گردد.

مطابق با آنچه مفهوم دوسویه حقوق شهروندان در انتخابات خوانده شد، طراحی پازل انتخابات سالم مستلزم نقش آفرینی دو گروه است. گروه اول، نامزدهای انتخاباتی هستند که منطبق بر محورهای تشریح شده، خود را در بهترین حالت به شهروندان بشناسانند، تا امکان انتخابی سالم داشته باشند، چراکه شفافیت اطلاعاتی یکی از حقوق مسلم شهروندان به شمار می‌رود.

مخاطب دیگر حاکمیت بوده که باید تلاش کند با تمهید بستری شفاف اولاً فرایندهای انتخابات را در بهترین و سالم‌ترین حالت ممکن برگزار نماید و ثانیاً از طریق ایجاد شفافیت اطلاعات موجود در فرایند انتخابات، نظارت مردمی را به عنوان مهمترین ظرفیت پیشگیرانه در مقابله با فساد محقق نماید.

راه اندازی سامانه‌های مختلف اطلاع رسانی در حوزه‌های مختلف سه‌گانه نامزدها، مردم و فرآیندهای انتخاباتی می‌تواند بستر شفاف سازی را بیش از پیش فراهم نماید. در کشورهای دیگر سامانه‌های مختلف در این خصوص طراحی و راه اندازی شده است از آن جمله، میزان هزینه‌های انتخاباتی را بر اساس تفکیک نامزدها، نوع انتخابات و حوزه‌های انتخاباتی مشخص نموده که بر اساس انتخاب مخاطب میزان هزینه‌ها مشخص گردیده است. همچنین در این سایت نهادهای کمک کننده و دوره زمانی که کمک انجام گرفته است توسط کاربران قابل مشاهده است.

در بعضی از کشور سامانه‌هایی طراحی شده است که وعده‌ها و قول‌های داده شده کاملاً «رصد شده و تحقق و یا عدم تحقق آنها قابل رصد کردن است. قاعدتاً» با پیشرفت تکنولوژی و امکانات موجود می‌تواند اکثر موارد فوق را تخت سامانه‌های طراحی شده، به صورت شفاف رصد نمود.

نکته پایانی اینکه با توجه به هزینه‌های قابل توجه راه اندازی این سامانه‌ها، امکان سرمایه گذاری سازمان‌های مردم نهاد در این حوزه کم رنگ خواهد بود، اما حاکمیت می‌تواند جهت افزایش مشارکت مردم در انتخابات، در این حوزه سرمایه گذاری نموده ولی در هدایت و راهبری این سامانه‌ها از ظرفیت تشکل‌های مردمی استفاده نماید. کاملاً" مشخص است که صرف اینگونه مخارج، هزینه نبوده بلکه سرمایه گذاری و منفعت خواهد بود.

جمع آوری و تنظیم از عبدالرسول جان‌نثاری، دبیر سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت استان اصفهان

کد خبر 708735

منبع: ایمنا

کلیدواژه: انتخابات انتخابات 1402 انتخابات مجلس شورای اسلامی شفافیت شفافیت آرا شفافيت در انتخابات شفافیت و صداقت سامانه شفافیت شفافیت آراء شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق هزینه های انتخاباتی فرآیندهای انتخاباتی نامزدهای انتخاباتی برگزاری انتخابات شفافیت انتخابات شفافیت در بخش ی انتخابات سامانه ها هزینه ها شکل گیری ی شفافیت رأی گیری مؤلفه ها تحقق آن وعده ها زمینه ی ی مردم حوزه ی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۱۰۶۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توضیحات معتمدی درباره جلسه با ورزشکاران شانس المپیکی

سرپرست دبیری فدراسیون دوومیدانی گفت: با وجود اینکه زمان محدودی در فدراسیون هستم، اما باید از هر ثانیه این فرصت برای کمک بهینه به ورزشکاران استفاده کنم. - اخبار ورزشی -

پژمان معتمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، درباره آخرین وضعیت برگزاری مجمع انتخاباتی فدراسیون دوومیدانی اظهار داشت: برای مشخص شدن زمان مجمع، باید قوانین و قواعد را رعایت کنیم. یکی از این قواعد، برگزاری مجمع انتخاباتی 45 روز بعد از نشست هیئت رئیسه و مورد دوم برگزاری آن 75 روز بعد از انتخابات کمیسیون‌ها است. با توجه به همین موضوع، فکر می‌کنم انتخابات در نیمه خرداد برگزار شود، اما با توجه به تعطیلی 14 و 15 خرداد، به نظر می‌رسد که هفته سوم ماه آینده، زمان مناسبی برای برگزاری مجمع انتخاباتی باشد. تاریخ دقیقی در نشست هیئت رئیسه مشخص نشد، اما با هماهنگی با وزارت ورزش، قطعاً به زودی زمان انتخابات مشخص و اعلام خواهد شد.

وی درباره جلسه با ورزشکارانی که شانس کسب سهمیه المپیک دارند، گفت: جلساتی را با تفتیان، صابری، پیرجهان و رسولی داشتم و با توجه به عدم حضور فرزانه فصیحی و حمیده اسماعیل‌نژاد، قرار است با آنها از طریق فضای مجازی تماس بگیرم و صحبت کنم. ملی‌پوشانی که شانس کسب سهمیه دارند، پیشنهادات خود را ارائه کردند و برنامه مسابقاتی که می‌توان برای حضور در آنها اقدام کرد، ارائه شد.

سرپرست دبیری فدراسیون دوومیدانی ادامه داد: چند مشکل داریم؛ یکی از این مشکلات موضوع دریافت ویزای شینگن است که سخت شده است. زمان و مکان مسابقات و اردوها را دریافت و برنامه‌ها را تا 10 تیر ماه مصوب کردیم.

معتمدی تصریح کرد: با وجود اینکه زمان محدودی در فدراسیون هستم، اما باید از هر ثانیه این فرصت برای کمک بهینه به ورزشکاران استفاده کنم. قرار است در قالب یک کارگروه تخصصی با ورزشکاران قرارداد ببندیم و کارها را هرچه زودتر انجام دهیم.

وی درباره انتقاداتی که هر از چند گاهی از سوی حسین رسولی مطرح می‌شود و در پاسخ به این سؤال که آیا حقوق و پول این ورزشکار پرداخت شده است یا نه؟ گفت: تا جایی که اطلاع دارم، پول مصوب ماهیانه این ورزشکار پرداخت شده است. کمیته ملی المپیک هم حمایت‌های خوبی داشته، ولی ما بدون این حمایت‌ها نیز باید کارمان را انجام دهیم. درخصوص رسولی نیز معتقدم که مدل انتقادش مورد پسند نیست. ورزشکاران باید ابتدا مسائل و مشکلات را به فدراسیون منتقل کنند و اگر به نتیجه نرسیدند، مصاحبه انجام دهند. ورزشکارانی مثل رسولی الگوی نفرات جوان و نوجوان و حتی مدال‌آوران هستند و انتظار می‌رود که بزرگی کنند.

انتهای پیام/